طراحی نمای سبز ساختمان

اگر فکر می کنید نمای سبز منظور رنگ نماست اشتباه می کنید. نمای سبز خانه، نمای سبز آپارتمان و یا به عبارت کلی موضوعی که می خواهیم در این مقاله به آن بپردازیم نمای سبز ساختمان به معنی رنگ نما نیست بلکه استفاده از گیاهان و درختچه های طبیعی و سبز رنگ برای ایجاد نمای سبز در ساختمان است. دوست داران محیط زیست و کسانی که به معماری پایدار علاقه دارند یکی از طرفداران این سبک طراحی نما به حساب می آیند ولی به این معنی است که سایرین از دیدن این نوع نماسازی لذت نبرند و علاقه ای به طراحی نمای ویلا خود به صورت نمای سبز نداشته باشند. پس اگر نمایی زیبا، متفاوت و البته دوست دار محیط زیست را می پسندید با ما در مقاله طراحی نمای سبز ساختمان همراه شوید.

طراحی نمای سبز ساختمان چیست؟

با توجه به این که امروزه کشورها با چالش های زیادی در مقابل بحران انرژی و تغییراتی که در اقلیم ما ایجاد شده است روبرو هستند از این رو به دلایل مختلف و همچنین در ابعاد مختلف ارتباطی بین معماری و محیط زیست ایجاد شده است و معماران اقدام به ارائه روشهای نوین جهت رفع این چالش های نموده اند. یکی از روشهای جدید که در حیطه معماری پایدار نیز قرار می گیرند استفاده از نمای سبز در با توجه به تقاضای روز افزون انرژی در ساختمانهای مسکونی، مجتمع های تجاری، آپارتمان ها، برج ها و غیره می باشد. نمای سبز در معماری می تواند به صرفه جویی انرژی منجر شود و در واقع موضوعی نیست که نوآوری جدید به حساب بیاید. در بناهای معماری گذشتگان می توانیم استفاده از گیاهان به خصوص گیاهان رونده را روی دیوار مشاهده کنیم و نمای سبز دیوار پیش از این نیز به کار رفته است. استفاده از گیاهان و درختچه ها به صورت عمودی به ساختمان به خنک سازی پوسته ساختمان در هوای گرم تابستان کمک می کند و در واقع نمای سبز از گرم شدن نمای ساختمان جلوگیری می کند و فضای داخل ساختمان را مطبوع نگه می دارد.

انواع نماهای سبز دیوار

دیوار با نمای سبز در واقع سیستمی از دیوارکشی است که گیاهان رونده و گلهای رونده به صورت عمودی روی دیوار بیرونی نما کاشته می شوند و پس از دریافت آب و نور خورشید به مقدار کافی رشد می نمایند و تمام دیوار را می پوشانند. به عبارت بهتر این گیاهان رونده برای پوشش کامل نما ساختمان تعبیه می شوند و از این رو نمای سبز دیوار را پدید می آورند. دو دسته از این گیاهان رونده برای نماسازی ساختمان وجود دارد. دسته اول از نوع خود نگهدار یا بالارونده هستند و با استفاده از ریشه های خود به نما وصل می شوند و دسته دوم نیز نیاز به ساختار حمایتی دارند که در کیت های رشد یا گلدانهای کوچکی قرار می گیرند که رویش آنها به سمت بالا یا به صورت ریزش به سمت پایین است. انواع گیاهانی که برای نمای سبز دیوار استفاده می شود شامل انواع پیچیک، پیچ امین الدوله، ویستریا، انواع رز، انواع تاک و انگورهای رونده، آلاله های رونده، شیپوری و غیره می شوند.

کاربرد طراحی نمای سبز ساختمان

یکی از دلایل اصلی ابداع این روش جهت طراحی نما ساختمان به دلیل خنک سازی و مطبوع سازی هوای داخل ساختمان در تمامی فصول سال به خصوص فصل تابستان و هوای گرم می باشد. به طور کلی نمای سبز مقاوم، کاربردی و به لحاظ زیبایی بصری نمایی چشم نواز به حساب می آید ولی می بایست برای داشتن نمایی زیبا و البته همیشگی برنامه ریزی دقیق و کامل صورت گیرد. به هنگام طراحی نما سبز، طراح حرفه ای می بایست به گیاهان مناسب هر اقلیم و گیاهان بومی توجه کند و مواردی از جمله وزش باد، باران، نیاز به گیاه به نور مستقیم یا سایه، ویژگیهای معماری و ساختاری سازه، دسترسی آسان به گیاهان در نما جهت بازدید و نگهداری و غیره توجه نماید.

اجرای نمای سبز ساختمان

روشهایی که برای اجرای نمای سبز ساختمان استفاده می شود بسته به سایز پروژه، پیچیدگی نما و پروژه و البته تقاضای کارفرما متفاوت است. اجرای نمای سبز ساختمان به طور معمول از روش های زیر صورت می گیرد.

سیستم سبزسازی مدولار: معمولا از این روش در فرودگاه ها و مراکز خرید استفاده می شود، در این روش گیاه به صورت عمودی روی دیوار در خاک کاشته می شود. این روش به نسبت گران قیمت و نیاز به نگهداری زیادی دارد. گیاهان می بایست هر زمستان جایگزین شوند ولی با این حال در روش های ساده تر از کیسه های کاشت و سیستم آویزان عمودی که مشابه روش مدولار است ولی ارزان تر نیز در برخی از مواقع استفاده می شود. توجه داشته باشید در روش سبزسازی مدولار نیاز به خاک زیاد برای رشد گیاه وجود ندارد. برای مثال خزه ها و انواع گیاهان رونده برای این روش مناسب اند.

 شبکه های فولادی فشرده: در این روش گیاهان در گلدان و یا در زمین کاشته می شوند و روی نمای ساختمان از شبکه توری فلزی ضد آب استفاده می شوند که به دیوار چسبیده اند و پس از رشد گیاه شاخه ها روی این توری گره خورده می شوند و گیاه به سمت بالا رشد می کند.

ترکیب دو سیستم فوق: به طور کلی با توجه به نکات گفته شده دو نوع از گیاهان برای سبزسازی نما استفاده می شود بخشی در گلدان یا در خاک کاشته می شود و روی زمین قرار می گیرد و روی شبکه های فلزی به سمت بالا رشد می کند. از طرفی روش دیگر برای این سبز سازی برای گیاهانی که نیاز به حمایت دارند در داخل گلدان هایی کاشته می شوند و این گلدانهای کوچک روی نما نصب می شوند و در واقع پس از رشد گیاه به سمت پایین سرازیر می شوند. در روشی ترکیبی و سفارشی سبزسازی نما از هر دو روش بهره برده می شود.

مزایای طراحی نمای سبز ساختمان

باغ های عمودی و نماهای زنده در طراحی فضای سبز و گیاهان در طراحی نمای بیرونی ساختمان به کار می روند و به جای متریال پرکاربرد طراحی نما از جمله بتن، شیشه و غیره، نماهای سبز از گیاهان زنده برای محیط پایدار و زیبا استفاده می شود. ساختار پایدار و مزایای دیگری که در این سبک طراحی نما وجود دارد می تواند شما را به سمت این نوع نما سوق دهد.

• مزایای زیست محیطی: همانطور که پیشتر گفتیم تنظیم دما و بهبود کیفیت هوا از جمله مزایای اصلی زیست محیطی در به کارگیری نمای سبز می باشد. نماهای سبز همانند یک عایق عمل می کنند و در فصول گرم سال این گرما را جذب می کنند و دمای داخل ساختمان را کاهش می دهند و در فصول سرد از خروج هوای مطبوع و گرم داخل ساختمان به دلیل عایق بودن جلوگیری می نمایند و دمای داخل ساختمان را به صورت ثابت حفظ می نمایند. از طرفی گیاهان قابلیت جذب دی اکسید کربن و آزاد کردن اکسیژن را دارند و کیفیت هوا را افزایش می دهد. به عبارت دقیق تر گیاهان فیلتر آلاینده ها و گرد و خاک به حساب می آیند.
• زیبایی خیره کننده: به لحاظ بصری این نماهای سبز هارمونی خیره کننده ای دارند و چرا که رنگ سبز با سایر رنگ های متریالهای به کارگرفته شده در طراحی نما ترکیب می شود و به این زیبایی می افزاید. طراحی بیوفیلیک به دلیل ارتباط طبیعتت با انسان احساس آرامش و تاثیر مثبتی روی زندگی روزمره افراد می گذارد.
• استفاده نما به صورت بهینه: نما سبز به طراح پروژه اجازه می دهد از فضاهای عمودی به درستی استفاده نماید و به عبارتی به بهترین نحو ممکن و به صورت بهینه از نما ساختمان بهره برداری نماید. این نکته در طراحی نمای ساختمان های شهری شلوغ و پرجمعیت که ساختمان ها فضای عمودی بیشتری دارند بسیار پرکاربرد است.
• تنوع زیستی و ایجاد زیستگاه: دیوار نمای سبز جایگاه مناسبی برای زندگی پرندگان، حشرات و سایر حیوانات کوچک است و به لحاظ تنوع زیستی سودمند می باشد.
• بهره وری انرژی: ایجاد سایه توسط شاخ و برگ گیاهان و نیاز کمتر به تهویه هوا در فصول گرم به صرفه جویی در مصرف انرژی منجر می شود و بهره روی انرژی را افزایش می دهد.

هزینه اجرای نمای سبز ساختمان

نماسازی به طور کلی در هر روش چه طراحی نما کلاسیک یا طراحی نما نئوکلاسیک و چه طراحی نمای مدرن هزینه هایی خواهد داشت که در وهله اول به صورت مستقیم از ارتفاع ساختمان، مساحت نما، متریالی به کار گرفته شده و غیره تاثیر می پذیرد. از این رو اجرای نمای سبز ساختمان نیز از این قاعده مستثنی نیست. گیاهان انتخابی، دستمزد کارگران، سیستم نگهداری و باغبانی دوره ای، روشهای اجرای سبزسازی مدولار یا توری فلزی همگی هزینه های معمول این روش اجرای نما به حساب می آیند. در صورتی که نمی توانید از روش های معمول این طراحی نما بهره ببرید می توانید بودجه خود را با معمار خود در میان بگذارید تا طبق شرایط شما اقدام به طراحی نمای سبز بپردازد.

پرسشهای متداول پیرامون طراحی نمای سبز ساختمان

1. نمای سبز چیست؟ نمای سبز روش جدیدی برای طراحی نمای ساختمان به حساب می آید که از گیاهان زنده و پوشش های گیاهی برای ایجاد نمای بیرونی ساختمان بهره می برد. نمای سبز در اشکال مختلف از جمله گیاهان بالارونده، باغچه ها یا باغهای عمودی با بهره گیری از سیستم سبزسازی مدولار یا استفاده از توری فولادی ضد زنگ و گلدانهای مخصوص آن تهیه می شود.
2. چرا طراحی نمای سبز ساختمان در معماری به کار گرفته می شود؟ طراحی نمای سبز ساختمان به سازه اجازه تنظیم دما به صورت طبیعی را می بخشد. به عبارت بهتر می بایست اشاره نماییم که گیاهان عایق خوبی در برابر گرما به حساب می آیند و از آنجایی که با جذب گرما رشد می کنند از این رو در فصول گرم به مطبوع سازی و خنک کردن فضای داخل ساختمان به طور طبیعی کمک می کنند. همچنین با آزادسازی اکسیژن در مقابل جذب دی اکسید کربن کیفیت هوا را بهبود می بخشند و گزینه های مناسبی برای بهره وری درست از انرژی به حساب می آیند. از طرفی علاوه بر فواید گفته شده زیبایی بنا و تنوع زیستی را دوچندان می نمایند.
3. گیاهان مناسب طراحی نمای سبز ساختمان چیست؟ به طور کلی برای طراحی نمای سبز ساختمان از دو دسته گیاه بالارونده با قابلیت خودنگهداری و دسته دوم گیاهانی که نیاز به سیستم حمایتی جهت چسبیدن به نما و رشد دارند استفاده می شود. این گیاهان شامل انواع پیچیک، پیچ امین الدوله، ویستریا، انواع رز، انواع تاک و انگورهای رونده، آلاله های رونده، شیپوری و غیره می شوند.
4. شرایط نگهداری طراحی نمای سبز ساختمان به چه صورت است؟ نمای سبز نیاز به برنامه ریزی دقیق برای نگهداری دارد چرا که در غیر این صورت گیاهان خشک شده و زیبایی نما از بین خواهد رفت. از این رو شرایط نگهداری این نماها به صورت آبیاری، هرس کردن فصلی و نظارت بر آفات می باشد. در بسیاری از مواقع سیستم آبیاری خودکار به کار گرفته می شود و بازرسی های منظم اجازه رشد آفات را نمی دهد.
5. آیا می توانید از طراحی نمای سبز ساختمان برای انواع ساختمان ها استفاده کنید؟ خیر، درست است که این روش راه مناسبی برای رسیدن به معماری پایدار است ولی پیش از آنکه به سراغ طراحی نمای سبز برویم می بایست به ساختار ساختمان، ظرفیتی که سازه در مقابل تحمل وزن دارد و البته شرایط آب و هوایی توجه کنیم. در برخی از مواقع نیز ساختمان ساخته شده است و حال کارفرما مایل به سبزگرداری نماست که می بایست تغییراتی روی سازه برای افزایش ظرفیت تحمل وزن انجام شود و دسترسی به گیاهان برای نگهداری گیاهان امکان پذیر گردد.