طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی

شاید با خود بگویید معماری اسلامی تنها در مساجد و مکانهای مذهبی پرکاربرد است و نقش آنچنانی در طراحی نما نخواهد داشت. بسته به سبکی که برای طراحی نما انتخاب خواهید کرد می توانید تاثیر گذاری این سبک معماری را روی طراحی نما ساختمان خود مشاهده کنید. حتی در برخی از مواقع شاید نتوانید تمامی المانهای معماری اسلامی را در یک بنا مشاهده کنید ولی جزیی از این المان ها در طراحی وجود خواهد داشت. سبک معماری اسلامی ترکیبی از المانهای مذهبی و اشکال سکولار می باشد که از زمان پیدایش اسلام وارد طراحی ساختمان ها و بناها در تمدن اسلامی و پس از آن تمدن های دیگر شده است. در کشور ما نیز این سبک معماری با معماری ایرانی ترکیب شده است و المان های آن به ساختار طراحی نما ایرانی اضافه گردیده است. از معماری اسلامی در طراحی نما مسجد، طراحی نما مقبره، طراحی نما قلعه، طراحی نما مدرسه، طراحی نما کاخ، طراحی نما سازه های شهری و غيره بهر برده می شود. هارموني و یکپارچگی در طراحی نما شهری اهمیت زیادی دارد و هویت بافت شهری و ماندگاری آن را به تصویر می کشد از این رو بهره گیری از سبکی مطابق با فرهنگ، مولفه های اجتماعی و دینی می تواند به طراحی های اصیل و باشکوه منجر شود و نمایی چشم نواز برای بینندگان به ارمغان می آورد. طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی همانطور که اشاره کردیم سالها در ایران به کار گرفته شده و از ترکیب معماری ایرانی و معماری اسلامی که هر یک به نوبه خود از شکوه و عظمت خاصی برخوردارند پدید آمده است. از نمونه های زيبا و منحصر به فرد معماری ایرانی اسلامی کاخ گلستان است که شکوه و زیبایی خاصی دارد که برای بینندگان به ارمغان می آورد. اگر به این سبک طراحی نما علاقه مندید با ما همراه شوید تا ویژگی ها و المانهای این سبک طراحی را با هم مرور کنیم.

مشخصات طراحی نما به سبک ایرانی اسلامی

از طراحی نما اسلامی به طور مشخص در مساجد، مصلی ها، مقبره، سازه های شهری استفاده می شود که المان هایی از جمله ساختار گنبدی شکل، خطاطی و خوشنویسی ایرانی، ایوان های وسیع، مناره، محراب ها، حیاط یا صحن و قوسها را در بر می گیرد.

گنبد در معماری ایرانی اسلامی

در معماری اسلامی گنبدها شکوه و زیبایی خاصی به نما القا می کنند در واقع گنبدها طراحی و جلوه ای بی نظير دارند که به بافت شهری نمایی منحصر به فرد می بخشند. گنبدها به عنوان قسمتی از سقف نما ظاهر می شوند و ساختار کروی شکل دارند. این گنبدها را نه تنها می توانید در معماری اسلامی بلکه در بسیاری از آثار معماری گرانقدر جهانی همچون کلیسای جامع سانتا ماریا دل فیوره مشاهده نمایید. از طرفی طراحی گنبدها در نما ساختمان به اشکال مختلف از جمله گنبدهای پیازی شکل، گنبدهایی به شکل کندوی عسل، گنبدهایی که برای ساخت آنها از مهاربند استفاده شده است، گنبدهای سرپوشیده، گنبدهایی به صورت مرکب، قوسی متقاطع، بیضی شکل و غیره انجام می شود. گنبدها در معماری ایرانی اسلامی دو پوسته هستند چرا که در داخل این گنبدها ساختار پله پله است و بیرون آن نیز پوشش زیبایی است که معمولا با کاشی های زیبا پوشانده می شوند، همانند گنبد شیخ لطف اله در اصفهان.

خوشنویسی و خطاطی در معماری ایرانی اسلامی

در معماری اسلامی از نقوش حیوان و انسان به ندرت استفاده می شود و برای ايجاد فضایی معنوی و ساختاری عرفانی از خطوط و خوشنویسی ایرانی اسلامی در نوشتن شعرهای فارسی، آیات قرآن و غيره بهره برده می شود. نقش های اسلیمی نیز در منار این خطوط زیبایی خاصی به فضا می بخشد و از این رو در طراحی نما ایرانی اسلامی به کار گرفته می شوند.

ایوان در معماری ایرانی اسلامی

ایوان و شبستان های ستون دار در معماری ایرانی اسلامی یکی از المان های پرکاربرد به حساب می آیند و این عناصر مهم در طراحی نما اسلامی ایرانی از زمان اشکانیان تا به امروز در طراحی نما رایج بوده است و به طور کلی ایوان از سه طرف ساختار بسته ای وارد و از یک طرف دیگر به حیاط یا صحن ساختمان متصل است. شبيه به این سبک طراحی را می توانید در اتاق های کالیفرنیایی و یا پاسیو ها مشاهده نمایید. از ایوان ها در فضای ورودی و خروج ساختمان بهره گرفته می شود که علاوه بر فرآهم آوردن نور کافی قابلیت تهویه را نیز به عهده دارد. شبستان ها نیز از یک طرف به صحن باز می شوند و دارای سقف های گنبدی شکل و ستون هایی هستند که فضا را برای تجمع بانوان فراهم می کند.

مناره در معماری ایرانی اسلامی

در کنار گنبدهای زيبا و چشم نواز در معماری ایرانی اسلامی از مناره های زيبا و بلد استفاده می شوند که کاربرد وسیعی در طراحی نما به سبک اسلامی نیز دارند. این سازه ها به شکل استوانه ای، مخروطی شکل و حتی چند ضلعی ساخته می شوند و در برخی از مواقع این مناره ها دارای ساختار ساده و در بعضی از مواقع مناره ها از پلکان، نورگیر، تاج و غيره بهره می برد و شبیه به برج های طراحی نما کلاسیک است. معمولا مناره ها همچنین از یک یا چند بالکن برخوردارند و مکانی مناسب جهت هدایت افراد به سمت مساجد می باشند.

محراب در معماری ایرانی اسلامی

محراب یا دیوار قبله در واقع دیواری است که با یک طاقچه قوسی شکل و نیم دایره در مسجد که جهت قبله را مشخص می کند. برای طراحی این محراب ها همچنین از سنگ های قیمتی منبت کاری شده و متریال های گرانقیمت جهت طراحی محراب استفاده می شود.

متریال در طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی

آجر، سنگ، چوب، کاشی و سرامیک، بتن و گچ از متریالهای پرکاربرد جهت طراحی نما ایرانی اسلامی به حساب می آیند. نما آجری از گذشته تا به امروز در طراحی نما ساختمان ها در معماری ایرانی به کار رفته است و با ترکیب شدن معماری اسلامی با معماری ایرانی و ايجاد سبک جديد در طراحی نما استفاده از این متریال افزایش یافته است. آجر احساس خلوص، خاکی بودن و زیبایی خاصی را القا می کند که با مهارت های استاد بنایی چشم را به خود خیره خواهد کرد. استفاده از آجر اتلاف انرژی را کاهش داده و در برابر بروز حوادثی مثل آتش سوزی مقاوم است. طراحی ایرانی با استفاده از نما سنگ شکوه و عظمت منحصر به فرد را به نمايش می گذارد و از این رو بهره گیری از سنگ های طبیعی همچون مرمر و سنگ های مصنوعی در طراحی نما ایرانی اسلامی رایج است. سنگ ها مقاومت زیادی در برابر آتش سوزی، تغییرات جوی و شرایط آب و هوایی دارند و از استحکام و زیبایی خاصی برخوردارند.

از طرفی یکی دیگر از نماهای ایرانی اسلامی نمای سرامیکی یا نمای کاشی است که به دلیل رنگ و لعابی که کاشی و سرامیک به بنا می بخشد نه تنها فضایی عرفانی ایجاد می گردد بلکه یکی از المانهای اصلی بناهای اسلامی است که نه تنها در طراحی نما بلکه در طراحی داخلی نیز استفاده می شود. شاید با خود فکر کنید از بتن و گچ برای طراحی نما اسلامی استفاده نمی شود ولی می بایست بیان کنیم برای ایجاد سازه ای خالص عاری از آلودگی و نمایش ظاهری ساده و مینیمال در مساجد استفاده می شود. از نمونه های بی بدیل مسجد گچی می توان به مسجد محمد علی پاشا اشاره نماییم.

سوالات متداول پیرامون طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی

1. معماری ایرانی اسلامی چیست؟ معماری ایرانی اسلامی ترکیبی از المانهای نمای اسلامی با نمای ایرانی است که در واقع این المان ها شامل اشکال هندسی، اشکال مذهبی و شکل های سکولار است که در کنار قوس ها، تزیینات، خطوط و نقوش اسلامی ایرانی این سبک را پدید می آورند.
2. ویژگی های طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی چیست؟ المان هایی از جمله ساختار گنبدی شکل، خطاطی و خوشنویسی ایرانی، ایوان های وسیع، مناره، محراب ها، حیاط یا صحن و قوسها از جمله ویژگی های اصلی طراحی نما به سبک معماری ایرانی اسلامی است که برای ساخت مساجد، مقبره ها، حسینیه ها و غيره پرکاربرد است.
3. آیا می توان سبک معماری ایرانی اسلامی را با سبک طراحی نما مدرن ترکیب نماییم؟ ترکیب نمای مدرن با طراحی نما ایرانی اسلامی به طور کامل امکان پذیر نیست چرا که در این روش طراحی نما از همه تزیینات و جزییات چشم پوشی می شود ولی در طراحی نما ایرانی اسلامی درست است که هدف نشان دندن خلوص و سادگی است ولی در کنار آن طراح مایل است کمال گرایی و ویژگی هایی از بهشت و پردیس را به نمايش گذارد.
4. متریال پرکاربرد در طراحی نما ایرانی اسلامی چیست؟ متریالهای پرکاربرد در طراحی نما ایرانی اسلامی شامل آجر، سنگ، چوب، کاشی و سرامیک، بتن و گچ می شود که به نما ظاهری زيبا و منحصر به فرد و البته مقاومت لازم در برابر حوادثی از جمله آتش سوزی را می بخشد.
5. چه مشخصه هایی از طراحی نمای ایرانی با نمای اسلامی ترکیب شده است؟ نمای ایرانی دارای مشخصه هایی از جمله تقارن، تكرار، تداوم، تعادل و هارمونی یا یکپارچگی بین متریال هاست که می توانند درونگرایی، خلوص، پرهیز از خودبسندگی را نشان دهد و حس آرامش و ظاهری خیره کننده را ایجاد کند که با ترکیب با معماری اسلامی به خلوص آن افزوده شده است.