نما سفالی

سنتی یا مدرن فرقی ندارد، آنچه ما را به سفال و سفالگری نزدیک می کند حس خاکی بودن و زیبایی خاصی است که در سفال وجود دارد. چه از سفال در طراحی داخلی به عنوان ظروف آنتیک استفاده شود و چه به عنوان نمای ساختمان هر دو در نظر بیننده زیبا و آرامش بخش هستند. سفال یکی از متریالهای پرکاربرد در ساخت ساختمان و بناهای تاریخی در کشورماست و از گذشته تا به امروز به دلیل دسترسی آسان و کاربردی بودن سفال از این متریال برای نما ساختمان و طراحی نما ویلا استفاده می شود. پنلهای سفالی یا کاشی سفالی در واقع از جنس رس هستند که با ترکیب با آب حالت خمیری و شبیه به ویژگی های پلاستیک پیدا می کنند و می توان آنها را در قالبی که می خواهیم شکل دهیم. رس در ساخت ساختمان کاربرد فراوانی دارد و از خاک رس معمولی برای ساخت آجر استفاده می شود ولی اگر مایلید بیشتر درباره نما سفالی بدانید با ما همراه شوید.

نما ساختمان سفالی چیست؟

اگر بخواهیم تعریف آسانی از نما سفالی برایتان ارائه دهیم می بایست به این نکته اشاره کنیم که نمای سفالی نوعی روکش خارجی و یا پوسته ای است که روی اسکلت اصلی ساختمان قرار می گیرد و به دلیل تکنیک ساخت این سفالها و سازگاری آنها با محیط زیست به عنوان یکی از متریالهای اصلی در معماری پایدار قرن هاست که در سبک های معماری مختلف در سراسر دنیا مورد بهره برداری قرار می گیرد. این متریال نما ساختمان در شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، اشکال مختلف این نمای سفالی شامل نما آجری، نمای سفالی تراکوتا، نما کاشی سفالی، نما خشتی و نما خاک کوبیده شده می گردد.

آجر نما سفالی

ساخت آجر و استفاده از آجر در نماسازی یکی از پرکاربردترین و رایج ترین کاربردهای سفال در نمای ساختمان است. آجرهای سفالی دارای دوام و مقاومت زیاد در برابر شرایط جوی هستند و از رنگ و بافت های مختلف بهره می برند. از طرفی علاوه بر ویژگی های گفته شده آجر نما سفالین برای ساخت الگوها و طرح های مختلف در طراحی نمای مدرن، طراحی ویلا ایرانی و طراحی ویلا سنتی بسیار مناسب و پرکاربرد می باشند. از طرفی قیمت آجر نما سفالی به نسبت سایر متریالها مناسبتر می باشد و از این رو در نما مدرن کاربرد فراوانی دارد.

نما سفالی تراکوتا

سفال تراکوتا از پخته شدن سفال در کوره ساخته می شوند به عنوان نمای بیرونی ساختمان ظاهری گرم و خاکی به نما ویلا و ساختمان می دهند. تراکوتا در رنگ های گرم از جمله قهوه ای مایل به قرمز و قهوه مایل به نارنجی و بین این دو تهیه می شود و علاوه بر زیبایی و گرمای خاصی که به نما ساختمان می بخشد جذابیت، خلوص و خاکی بودن نیز به ارمغان می آورد. همچنین تراکوتا قابلیت شکلی دهد با الگوهای تزیینی و قالب های برجسته را دارند و این جزییات در طراحی نما سنتی و حتی طراحی نما به سبک معماری معاصر گزینه ای کاربردی به حساب می آید. تراکوتا نه تنها در برابر شرایط جوی مختلف با دوام و مقاوم است بلکه در برابر تابش خورشید و اشعه های فرابنفش، تغییرات دما و غیره نیز مقاوم است. تعمیر و نگهداری این نمای سفال ساختمان بسیار کم است ولی در برخی مواقع برای این که ظاهر زیبای نمای سفالی حفظ شود نیاز به تمیز کردن و آب بندی برای محافظت در برابر لکه دار شدن وجود دارد. همانطور که پیشتر نیز اشاره کردیم به لحاظ محیط زیستی تراکوتا یکی از نماهای پایدار و سازگار با محیط زیست است چرا که با خاک رس طبیعی که قابلیت بازیافت و تجزیه شدن دارد ساخته می شود. از طرفی با استفاده از سفال به دلیل خواص حرارتی که دارد و گرمای خورشید را در خود ذخیره می کند می توان به آسانی دمای محیط ساختمان را تنظیم و به صرفه جویی انرژی کمک نماید.

کاربرد نما سفالی تراکوتا

این متریال پرکاربرد در نماسازی در ساختمان های مسکونی، ساختمان های تجاری، موزه ها، تئاتر و ساختمان های دولتی، برای احیا و بازسازی ساختمان های تاریخی و مرمت بنا و در زیباسازی شهر و مناظر شهری پرکاربرد است.

نما کاشی سفالی

کاشی سفالی به دلیل دوام و ظاهر منحصر به فردشان در طراحی سقف و همچنین به عنوان نمای خارجی پرکاربرد هستند. نمونه های بی بدیل این نماسازی را می توانید در مساجد و بناهای تاریخی و به طور کلی معماری اسلامی و معماری ایرانی مشاهده نمایید. از طرفی تنها در کشور ما نیست که از کاشی سفالی جهت نماسازی استفاده می شود بلکه در طراحی نما مدیترانه ای و ویلا اسپانیایی نیز می توانید این کاشی های زیبا را در رنگ و طرح های مختلف مشاهده کنید.

نما خشتی

می توانیم از نما خشتی به عنوان قدیمیترین اصول طراحی نما یاد کنیم. خشک از ترکیب خاک رس، ماسه، کاه و آب ساخته می شود و بدوی ترین شیوه برای ساخت بنا و طراحی نما به حساب می آید. این متریال پرکاربرد در ساخت بناهایی در مناطق گرم و خشک پر کاربرد است و آجرهای خشتی در معرض آفتاب به آسانی خشک می شوند و به دلیل شیوه ساخت و ساختاری که دارند عایق طبیعی برای گرما و سرما به حساب می آیند.

نما خاک کوبیده شده

برای طراحی نما به این روش مخلوطی از خاک، گچ، آهک و شن به صورت خمیری تهیه می شود و به صورت فشرده روی اسکلت و دیوار ساختمان چسبانده می شود. این روش نه تنها زییایی منحصر به فردی به ویلا می بخشد بلکه می تواند بافت جذابی نیز در نماسازی ایجاد نماید.

تفاوت نما سفالی و نما سرامیکی

سرامیک و سفال هر دو جزو متریال های پرطرفدار در طراحی نما می باشند و شباهت زیادی به هم دارند با این حال تفاوتهایی نیز بین نما سفالی و نمای سرامیکی وجود دارد که در اینجا مورد بررسی قرار خواهیم داد.

نما سفالی به طور کلی از رس طبیعی ساخته می شود که به فراوانی و مستقیما از زمین تهیه می شود و جزو مصالح پایدار است. به لحاظ زیباشناسی متنوع است و ظاهری روستایی، گرم و خاکی به ساختمان می دهد و در رنگ و بافتهای مختلف از آجرهای سفالی گرفته تا کاشی سفالی قابل بهره برداری است اما طیف رنگی سفال محدود است. از طرفی به دلیل خواص حرارتی گفته شده به عنوان پوسته خارجی بنا قابلیت تنظیم دمای محیط داخل ساختان را دارد و منجر به صرفه جویی انرژی می شود. نماهای سفالی نیازمند تعمیر و نگهداری کم هستند و در برخی مواقع نیاز به تمیز کردن و آب بندی سفال وجود دارد. همچنین در معماری سنتی و معماری ایرانی می توان از نما سفالی بهره برد.

نما سرامیکی از ترکیب رس با سیلیس، چینی یا فلدسپات به صورت کاشی های سرامیکی در کوره های با دمای بالا ساخته می شوند. کاشی های سرامیکی نه تنها در رنگ های مختلف طراحی و تهیه می شوند بلکه به دلیل قابلیت تطبیق پذیری بالایی که در سرامیک وجود دارد کاربرد فراوانی دارند و به صورت لعاب دار و بدون لعاب در اشکال و اندازه های مختلف تهیه می شوند. سرامیک در برابر سایش و شکنندگی مقاومت بالایی دارند و از این لحاظ در باربر رطوبت، لک و قرار گرفتن در برابر اشعه فرابنفش مقاوم هستند و جزو متریالهای با دوام به حساب می آیند. در طراحی نما مدرن و طراحی نما معاصر به دلیل ظاهر براق، تمیز و مینیمال پرکاربرد می باشند. بر خلاف سفال، سرامیک قابلیت پرداخت با روکش براق، مات و یا بافت سفارشی را دارد و نگهداری آن نسبتا آسان می باشد ولی با این حال نیاز به تمیز کاری منظم دارند. از سرامیک می توان برای نما بیرونی ساختمان و طراحی دکوراسیون داخلی برای کف، آشپزخانه و غیره بهره برد.

رنگ بلوک سفالی نما

طیف رنگ نما سفالی با اینکه محدود است و میتواند بسته به نوع ماده ای که با رس ترکیب می شود و فراوری سفال و سایر عوامل تغییر نماید. رنگ های طبیعی که برای بلوک سفالی وجود دارد به رنگ قرمز و زمینی هستند و به صورت نمای سفال زرد، نمای سفال قرمز و غیره به کار برده می شوند ولی می بایست اشاره نماییم همانطور که گفته شده به رنگ خاکستری یا آبی کمرنگ در برخی مواقع به صورت نمای سفال سفید نیز وجود دارند.

تراکوتا اصطلاحا به معنی زمین پخته در زبان ایتالیایی می باشد و به رنگ قرمز مایل به قهوه و نارنجی مایل به قهوه ای یافت می شود. خشت قرمز همانطور که از نام آن مشخص است، به رنگ قرمز پررنگ در طراحی نما به کار برده می شود. خشت قهوه ای که در واقع با به کارگیری رس در رنگهای قهوه ای روشن تا قهوه ای تیره تهیه می شود ظاهری طبیعی به نما ساختمان می دهد و برای طراحی نما روستیک مناسب است. همچنین رنگ خاکستری در سفال خاکستری از پخته شدن سفال رس در دمای خاص ایجاد می شود و ظاهری مدرن و ملایم تر به نما می دهد.

نما سفال و سنگ

ترکیب نما سفالی ویلا و نما سنگ در نظر بیننده زیبا و چشمگیر است چرا که علاوه بر حس روستایی و زمینی بودن نما، طراحی ساختمان حالتی مجلل و لوکس نیز پیدا می کند. بهتر است اشاره نماییم که بین نما سنگ و سفالی تضادی زیبا و دلپذیر وجود دارد و به دلیل تفاوت بافت و رنگی که دارند می تواند جذابیت و شیک بودن را به نما ویلا و یا ساختمان ارائه دهد. برای رسیدن به یک هارمونی در ترکیب سنگ و سفال می بایست نسبت این عناصر در نما بررسی شود و تلفیقی از سبک های طراحی نما از جمله سنتی، روستایی یا روستیک، معاصر و ایرانی به دست آید. برای المان های موجود در نما ساختمان مثل نوارهای تزیینی، برجسته سازی و حتی برشهای مربوط به دیوار، قاب پنجره، در و تراس می تواند از اشکال و بافت مختلف سفال بهره برد. از سنگ می توانید در ساخته پایه نمای ساخته استفاده نمایید و با استفاده از سفال به نما ظاهری متفاوت دهید. نمای سنگی نیز در طیف رنگی مختلف وجود دارد و سنگ نمای ساختمان دارای انواع مختلف از جمله گرانیت، سنگ آهک، ماسه سنگ و غیره است. توصیه میشود از طراحی با تجربه در ایجاد نمای ترکیبی از سنگ و سفال مشاوره بگیرید چرا که عدم توجه به ملاحظات مربوط به نگهداری و تمیزکاری، یا انتخاب درست نسبت استفاده از عناصر سفالی و سنگی و همچنین عدم وجود هارمونی در ترکیب رنگها و بافت ها در این دو متریال برای طراحی نما می تواند منجر به ایجاد نمایی ناخوشایند شود. گروه معماری همستان همواره در صدد کمک به علاقه مندان میباشد.

مزایا و معایب نما سفالی

پایداری و سازگاری با محیط زیست و از آنجایی که از رس تهیه می شود می توان به آسانی در هر شهر آن را تهیه کرد و صرفه های انرژی و هزینه های کمتری برای حمل و نقل وجود دارد. سفال قابلیت بازیافت راحت دارد و به آسانی با قرار گرفتن در محیط طبیعی تجزیه می شوند. پیشتر هم اشاره شد که سفال خواص حرارتی دارد و از این رو برای کاهش هزینه های گرمایش و سرمایش مناسب است. از طرفی رطوبتی که در سفال ذخیره می شود به حفظ رطوبت داخل ساختمان کمک می نماید و از این رو به رفاه بیشتر ساکنین منجر می شود. سفال ها با دوام و در برابر شرایط جوی مختلف، آفات و آتش سوزی مقاوم هستند و معمولا به صورت نما سفال نسوز شناخته می شوند. در مقایسه با سایر متریال های نما ساختمان نیاز به تعمیر و نگهداری کمی دارد و گاها نیاز به تمیز کاری حداقلی و آببندی خواهد داشت. سفال از طرفی عایق صوتی خوبی نیز به حساب می آید که در واقع به کاهش سر و صدا کمک می نماید.

با اینکه نما سفالی دارای مزایای زیادی است ولی معایبی نیز در بهره گیری از این نمای سفالی وجود دارد که باعث می شود برای به کارگیری در مناطق با رطوبت بالا و بارندگی زیاد مناسب نیستند و برای اینکه لکه نشوند و دچار هوازدگی و یا رشد خزه و جلبک نشوند نیاز به دوره نگهداری جهت تمیز کاری و آب بندی وجود دارد که می تواند هزینه اضافی ایجاد کند. در صورتی که نمای سفال دوغابی نداشته باشد و از لعاب بهره نبرد می تواند با گذشت زمان رنگ اولیه خود را از دست دهد و کمی محو شود و از این رو روی ظاهر نما اثر بگذارد. احتمال بروز شکنندگی، ترک خوردن و آسیب در اثر ضربه در نمای سفال زیاد است. انعطاف پذیری محدود و وزن زیادی دارند.

سوالات متداول پیرامون نما سفالی

1. نما سفالی چیست؟ سفال از جنس رس هستند که با ترکیب با آب حالت خمیری و شبیه به ویژگی های پلاستیک پیدا می کنند و می توان آنها را در قالبی که می خواهیم شکل دهیم. رس در ساخت ساختمان کاربرد فراوانی دارد و از خاک رس معمولی برای ساخت آجر استفاده می شود و نما سفالی از بلوک سفالی برای نماسازی استفاده می نماید.
2. اشکال مختلف نما سفالی چیست؟ اشکال مختلف این نمای سفالی شامل نما آجری، نمای سفالی تراکوتا، نما کاشی سفالی، نما خشتی و نما خاک کوبیده شده می گردد. یکی از پرکاربرد ترین اشکال آن آجر نما سفالی و سفال تراکوتاست.
3. نصب و اجرای نما سفالی به چه صورت است؟ برای اجرای سفالی می توان از روش خیس یعنی به کمک ملات و روش طراحی نما خشک بهره برد. در واقع برای نصب کاشی و یا آجر سفالی می توان از چسب یا ملات، فاصله گذاری به کمک ریل های فلزی و نصب روی ریل ها به صورت نما خشک بهره برد.
4. نما سفالی چطور نگهداری می شود؟ نگهداری نما سفالی به طور کلی شامل تمیز کاری، آببندی و رسیدگی دوره ای برای جلوگیری از لکه شدن و ترک خوردگی می باشد.
5. آیا امکان ترکیب نمای سفالی با سایر نماها وجود دارد؟ بله، قابلیت ترکیب نمای سفالی با سایر متریالها از جمله سنگ و شیشه و چوب وجود دارد و می توان از این متریالها به صورت نما ترکیبی بهره برد.