پروانه ساختمان چیست و هزینه و اعتبار آن چقدر است؟
پروانه ساختمان (Building permit) مجوزی از سوی شهرداری است که به شما اجازه شروع کار ساخت ساختمان‌تان را می‌دهد. هزینه اخذ این مجوز در سال 1403، بطور میانگین حدود سیصد میلیون تومان است. پروانه ساخت، به صورت یک دفترچه و یا برگه است و اطلاعاتی مانند مساحت زیربنای ساختمان، تعداد طبقات و نام مهندسین ناظر در آن درج می‌گردد. مدت اعتبار پروانه‌های ساختمانی در صفحۀ اول دفترچه مشخص می‌شود؛ این اعتبار معمولاً یک تا دو سال است. اگر در حال ساخت و ساز هستید و عملیات ساختمان‌سازی شما تا بیش از مدت زمان تعیین شده، ادامه‌دار شده، می‌بایست اعتبار پروانه خود را تمدید کنید. چنانچه زمان اعتبار مجوز شما به پایان رسیده و شما ساخت ساختمان را استارت نزده‌اید، باید مجدداً برای دریافت پروانه اقدام کرده و هزینه مجزا پرداخت نمایید. بدون داشتن مجوز (پروانه) ساختمان، امتیاز آب و برق به سازۀ شما داده نخواهد شد.
پروانه ساختمان (به انگلیسی: Building permit) یک دفترچه و یا یک برگه است که تأیید کنندۀ قانونی بودن عملیات اجرایی ساخت و ساز ساختمان است. این دفترچه (برگه) در ساخت و سازهای شهری از سوی شهرداری و در شهرستان‌ها و روستاها از سوی بنیادهای مسکن و دهیاری‌ها صادر می‌شود. نداشتن آن، باعث می‌شود تا ساخت و ساز شما غیر قانونی تلقی گردد. پروانه ساخت و ساز، این اطمینان را ایجاد می‌کند که در ساخت سازۀ شما از استانداردهای لازم تبعیت شده است. پروانه ساخت، در واقع شناسنامه فنی ساختمان شماست. در این شناسنامه، اطلاعات زیر درج می‌گردد:
عکس پروانه ساختمان
نمونه عکس پروانه ساختمان شهری
اعتبار پروانه ساختمان بر اساس متراژ زمین و مدت زمان لازم برای احداث بنا تعیین می‌شود. مدت اعتبار جواز هر پروژه، در برگه جواز درج می‌گردد (به اولین تصویر بالا نگاه کنید). به طور کلی، مدت اعتبار پروانه‌های ساختمانی، از زمان (تاریخ) صدور پروانه یک تا دو سال است. اما این مدت زمان اعتبار، در هر شهر و روستایی ممکن است بنا بر شرایط آن شهر و روستا، اندکی متغیر شود. در مورد استان تهران، مدت اعتبار و مهلت 42 ماهه نیز در نظر گرفته شده است. اگر مالک به هر دلیل نتواند طی مدت تعیین شده، ساخت ساختمان را به اتمام برساند، به وی اخطار داده خواهد شد و مشمول جریمه عوارض تعویق احداث خواهد شد.
گاه ممکن است بنا به دلایلی مانند، ساخت و ساز ساختمان به تعویق افتد و اعتبار مجوز ساختمان شما به پایان رسد. در این صورت، امکان تمدید پروانه وجود دارد. اما باید برای تمدید، مبلغی پرداخت کنید. اجازۀ تمدید پروانه ساخت و ساز فقط به این شرط به شما داده می‌شود که استارت ساخت ساختمان را زده باشید. در غیر این صورت، مجبور خواهید شد مجدداً درخواست أخذ یک پروانه جدید را بدهید. أخذ پروانه ساختمانی جدید نیز مستلزم پرداخت هزینه‌های مجدد است.
پروانه های ساختمانی را می‌توان به دو لحاظ طبقه بندی کرد؛ به لحاظ محل صدور و به لحاظ شکل ظاهری.
هریک از این موارد در ادامه توضیح داده شده است.
جواز ساخت برای ساختمان‌های شهری توسط شهرداری صادر می‌شود. از تاریخی که جوازتان توسط شهرداری صادر شود، معمولاً به مدت یک الی دو سال فرصت دارید تا استارت ساخت ساختمان‌تان را بزنید. این مدت زمان برای شهر تهران تا 42 ماه نیز در نظر گرفته شده است. گاه شرایط خاصی در مورد ساختمان‌های شهری تهران وجود دارد. ممکن است بخشی از زمین شما کاربری مسکونی و بخشی کاربری باغی داشته باشد، اما شما بخواهید تمامی آن را مسکونی کنید. در این صورت، برای اینکه مجوز ساخت بخش باغی را نیز دریافت نمایید، نیاز به تغییر کاربری و نیاز به رای کمیسیون ماده 5 دارید. در صورتیکه زمین در محدوده شهر باشد می‌توانید رای کمیسیون را بگیرید.
اخد مجوز شروع به کار ساختمان، تنها محدود به ساخت و ساز در حوزه شهری نیست، بلکه ساخت و سازهای روستایی را نیز شامل می‌شود. مرجع صدور پروانه در روستاهایی که دهیاری دارند، دهیار است. یعنی جهت دریافت پروانه ساختمان روستایی، می‌بایست به دهیاری روستای خود مراجعه نمایید. اگر روستای شما دهیاری ندارد، به بنیاد مسکن شهرستان‌تان مراجعه کنید.
زمین‌های روستایی با کاربری باغی که طرح هادی قرار دارند، برای دریافت پروانه ساخت، می‌توانند به دو نهاد مربوطه یعنی دهیاری روستا و بنیادهای مسکن مراجعه نمایند. به زمین‌های روستایی که در طرح هادی قرار ندارند و کاربری‌شان مسکونی نیست، اغلب پروانه داده نمی‌شود. با این حال، ممکن است استثناهایی نیز وجود داشته باشد. پیشنهاد می‌شود برای اطمینان بیشتر در مورد چنین حالتی در روستای خود، به بنیاد مسکن روستا مراجعه نمایید.
فرقی ندارد مجوز ساخت ساختمان شما برای شهر باشد یا روستا؛ این مجوز می‌تواند به صورت یک دفترچه و یا یک تک برگ باشد. صدور مجوزها به صورت دفترچه از قدیم در کشور رواج داشته و هم اکنون نیز در برخی مراکز، پروانه‌ها به این شکل صادر می‌شود. اما پروانه‌های تک برگی حالت یا شکلی جدید از پروانه‌های ساختمان است که در سال های اخیر ارائه می‌شود. محتویات و اطلاعات مندرج در هر دو شکل دفترچه و تک برگ یکسان است.
هزینه اخذ جواز برای آغاز به کار ساخت هر ساختمان، بسته به شهر محل سازه و حتی منطقه‌ای که ساختمان در آنجا بنا می‌شود، متغیر است. این هزینه در شهر تهران و شهرهای اصلی و بزرگ، نسبت به شهرستان‌ها و روستاها بالاتر است. قیمت دریافت پروانه ساختمانی، امسال (1403) به طور میانگین سیصد میلیون تومان است. توجه داشته باشید این رقم برای مناطق مختلف و پروژه های مختلف، می‌تواند تغییر زیادی داشته باشد.
به طور کلی، فاکتورهای زیر در هزینه صدور جواز ساختمان شما مؤثر است:
اگر کار ساخت و ساز ساختمان خود را آغاز کرده اید اما به عنوان مالک یا سازنده ساختمان، به زمانهای درج شده روی پروانه توجه نداشتید، و اعتبار پروانه به پایان رسیده است، می‌بایست آن را تمدید نمایید. این تمدید مستلزم پرداخت هزینه است.
اگر اعتبار پروانه تمام شده و شما هنوز اگر عملیات ساختمانی را شروع نکرده‌اید، برای تمدید اعتبار با محدودیت مواجه هستید. زیرا اگر طی این مدت زمان ضوابط شهرسازی و مقررات ملی ساختمان تغییر کرده باشد، مجبور هستید مراحل أخذ پروانه ساختمان تان را مجددا و از ابتدا طی نماید!
تمدید پروانه های روستایی توسط بنیاد مسکن انجام می‌شود.
جهت استعلام قیمت پروانه ساخت ساختمان در شهر، استان یا روستای خود، به نهادهای مربوطه مراجعه نمایید. اگر ساکن شهر هستید، به شهرداری منطقه و ناحیۀ خود مراجعه نمایید. همچنین می‌توانید از دفاتر خدمات الکترونیک محلۀ خود نیز استعلام‌های مورد نیاز خود را پیگیری کنید. اگر در شهرستان یا روستا اقامت دارید، به بنیاد مسکن و دهیاری استان و روستای خود مراجعه فرمایید.
چنانچه منظور شما از استعلام جواز ساختمان، اطلاع از تاریخ اعتبار آن است، به دفترچه یا برگه‌ای که برای‌تان صادر شده است، نگاهی بیندازید و تاریخ اعتبار پروانه را ملاحظه کنید. در هر صورت، اطمینان از قانونی بودن مراحل ساخت ساختمان از مهم ترین فواید استعلام پروانه ساختمان است.
استعلام جواز ساخت ساختمان در هر صورت مفید است. به ویژه در مورادی که شما مالک هستید و ساخت و ساز ساختمان‌تان را به صورت مشارکتی پیش می‌برید. زیرا اطمینان خاطر ایجاد کرده و از فریب‌های احتمالی پیشگیری می‌شود. در حال حاضر امکان استعلام پروانه (جواز) ساختمان با کد ملی به صورت الکترونیکی در بسیاری از سامانه وجود ندارد. زیرا با ارور مواجه می شوند. بهترین و قابل اعتمادترین روش استعلام غیرحضوری و الکترونیکی، مراجعه به وبسایت شهرداری شهر خودتان است. اگر پروانه ساختمان تان مربوط به تهران است، جهت استعلام به وبسایت https://www.tehran.ir/ مراجعه نمایید. در صفحه اول وبسایت، قسمت خدمات الکترونیک پرکاربرد، گزینه استعلام پروانه و گواهی ساختمان را انتخاب کنید و استعلام خود را انجام دهید.
استعلام پروانه (مجوز) ساختمان از طریق وبسایت شهرداری
نیاز به صدور پروانه ساختمان تنها محدود به کسانی که می خواهند ساختمان شان را بسازند نمی‌شود. داشتن این پروانه در موارد دیگر نیز لازم است. اگر در صدد تغییرات و انجام کارهای زیر هستید، به دنبال أخذ پروانه باشید:
گروه معماری همستان، فعال در زمینه طراحی، نظارت و اجرای ساختمان، آماده ارائه مشاوره و همکاری با مالکین ساختمان ها است. جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید: 44972920-021
همستان تا بدین جا اطلاعات کاملی راجع به پروانه ساختمان، تاریخ اعتبار آن، هزینه و چگونگی و شرایط تمدید آن به شما ارائه داد. در ادامه، مراحل لازم جهت دریافت این مجوز بیان شده است.
برای اطلاع از جزئیات بیشتر، حتماً نگاهی بر مقالۀ مراحل أخذ جواز ساخت بیندازید.