محوطه ویلا یکی از المان های اصلی در زیبایی ویلا به حساب می آید چرا که در ابتدای ورود به ویلا قرار گرفته و نظرها را به خود جلب می نماید. از این رو بهتر است در ابتدا با مفهوم محوطه سازی در طراحی محوطه ویلا آشنا شویم.
اگر زمان کافی برای خواندن این مقاله را ندارید، کافیست با مشاوران طراحی گروه معماری همستان تماس بگیرید.
محوطه سازی چیست؟
محوطه سازی یا لنداسکیپ بخشی از طراحی معماری است که عمدتا همان معماری منظر است و شامل به کارگیری عناصر مختلف جهت طراحی محیطی بر اساس طرح های از پیش تعریف شده است. هدف از طراحی منظر یا محوطه زیباسازی فضای خارجی و ایجاد محیطی دلنشین و ایده آل برای انسان و تقویت رابطه وی با طبیعت است. برای دستیابی به یک نتیجه مطلوب، لازم است که همه عناصر مذکور طبق و اصول و قواعد خاصی در کنار هم به کار گرفته شوند. این عناصر شامل گل و گیاه، استخر و حوض و آبنما، مبلمان فضای باز، آلاچیق و باربیکیو و سایر موارد محیطی می باشند.
طراحی محوطه ویلا
طراحی محوطه ویلا یکی از مهم ترین بخش های طراحی ویلا است؛ چرا که اولین فضایی که بیننده هنگام ورود به ویلا با آن مواجه می شود محوطه آن است و می تواند معرف سایر بخش های بنا باشد. همچنین افراد ساکن در ویلا معمولا مشغول گذران اوقات فراغت و تعطیلات خود هستند و تمایل زیادی به ماندن در محوطه و ارتباط با فضای بیرونی دارند. طراحی محوطه شامل طراحی باغ ویلا و فضای سبز و المان های مورد نیاز آن می شود و نباید به گونه ای باشد که محوطه ویلا تبدبل به یک فضای بلااستفاده و متروک شود. با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی اصول طراحی محوطه ویلا بپردازیم:
طراحی محوطه ویلا مدرن
این روزها طراحی ویلاها طبق جدیدترین و پیشرفته ترین متدها پیش می رود و طراحی محوطه ویلا مدرن محبوبیت زیادی یافته است؛ بنابراین اکثر کارفرماها جهت طراحی محوطه ویلای خود به این سبک تمایل دارند. در سبک مدرن می توان از فضاهای ویلا به شکل کاربردی تر بهره گیری کرد، نور طبیعی بهتری دریافت کرد و در صورت لزوم در آینده فضا را به آسانی گسترش داد. همه این مزایا در کنار هزینه مناسب تر نسبت به سایر سبک ها، سبک مدرن را پرطرفدار کرده است. در طراحی محوطه مدرن طراح می تواند بدون محدودیت خط و خطوط و اشکال هندسی را با هم ترکیب نماید و یک محوطه زیبا و کاربردی متناسب با ساختمان ویلا و سلیقه کارفرما خلق نماید. استفاده از گیاهان بومی منطقه و ترکیب آنها با فلاورباکس هایی از گل های رنگارنگ و دیوارهای سبز (متشکل از گیاهان) در کنار تزییناتی چون آبنماها، فواره ها و مجسمه ها و همچنین تعریف کردن و مجزا نمودن مسیرها با استفاده از سنگ فرش های گوناگون محوطه ویلای مدرن شما را به فضایی جذاب و دل انگیز تبدیل می کند. طراحی استخر در محوطه مدرن مانند سایر عناصر محدودیتی ندارد و شکل هندسی آن می تواند طبق نظر طراح و سلیقه کارفرما و متناسب با سایر فضاها باشد. در صورت تمایل می توانید به مقاله طراحی ویلا مدرن رجوع نمایید.
معماری باغ
در کشورهای مختلف با توجه به شرایط آب و هوایی و فرهنگ و معماری آن کشور، سبک خاصی برای باغسازی و طراحی منظر وجود دارد. محوطه سازی تاریخی برخی از کشورها از گذشته تا کنون مورد توجه بوده و به سبکی ویژه در باغسازی تبدیل شده است. برای مثال باغسازی ایرانی، باغسازی ژاپنی، باغسازی فرانسوی، باغسازی انگلیسی و غیره . با ما همراه باشید تا برخی از این انواع باغسازی را معرفی کنیم:
باغ ایرانی
ایرانیان از دیرباز به ساختن باغ و باغچه پیرامون محیط زندگی خود علاقه داشته اند و این باغ ها را پردیس می نامیدند و آن را کنایه ای از بهشت می دانستند. مهم ترین خصوصیت باغ های ایرانی نظم هندسی و محورهای مستقیم آنست. کاشت درختان بلند در امتداد مسیرهای حرکتی علاوه بر ایجاد سایه، مخاطب را به سمت بنای اصلی دعوت می نماید. باغچه ها به شکل منظم و متقارن و کرت بندی شده طراحی می شوند و حرکت آب در جوی ها و فواره ها علاوه بر ایجاد خنکی، صدای دل انگیزی را در محوطه باغ ایجاد می کند. یکی از مهم ترین الگوهای باغسازی ایرانی چهارباغ بود که در وسط چهار قطعه فضای سبز آبگیر یا آبنما وجود داشت. اطراف باغ معمولا به وسیله دیوار محدود می شد و ورودی باغ توسط سردر مورد تاکید قرار می گرفت.
باغ فرانسوی
باغسازی در فرانسه از دوران رنسانس آغاز شد. باغ فرانسوی دارای پلان متقارن با مسیرهای خمیده است که باغچه ها در آن به صورت قرینه و با اندازه های نسبتا بزرگ طراحی می شوند. در مقابل عمارت اصلی استخرهای دایره و مستطیل شکل قرار می گیرد و عمارت معمولا دارای تراس هایی است که از آنها بتوان تقارن باغ را مشاهده کرد. دیواره های سبز، راهروهای سرپوشیده سبز و طویل و نرده های چوبی عناصری هستند که در باغسازی فرانسوی به چشم می خورند. درختانی تنومند در امتداد مسیر اصلی و به صورت متقارن کاشته می شوند. در نزدیکی عمارت تراکم کاشت درختان کمتر می شود. وجود مجسمه و گلدان های سنگی در محوطه یکی دیگر از خصوصیات باغسازی به شیوه فرانسوی است.
باغ ژاپنی
در باغسازی اروپایی هندسه نقش تعیین کننده ای دارد و حتی گیاهان را هرس می کنند تا شبیه یک جسم صلب یا دیوار درآیند. اما در باغسازی ژاپنی همه چیز برعکس می شود و هیچ خبری از فرم های هندسی و نظم و تقارن نیست. گویی درختان و گیاهان خودرو بوده اند. یکی از مهم ترین خصوصیات باغسازی به سبک ژاپنی، ایجاد فراز و نشیب هایی به صورت تپه است و از متریال سنگ و شن و ماسه استفاده می شود. برکه هایی پوشیده شده با سنگ های رودخانه ای و گیاهان ویژگی دیگر باغ ژاپنی است. پل های قوس دار، مسیرهای دارای اعوجاج و درختان کاج سیاه ژاپنی، بلوط، مگنولیا، صنوبر سرخ و غیره همگی از المان های طراحی باغ ژاپنی می باشند. کاشت گیاهان دارویی در باغ ژاپنی بسیار مرسوم است. کوشک در باغ ژاپنی هم سطح طبیعت و گاهی در پایین ترین سطح باغ ساخته می شود و به طور کلی طراحی فضا باید به گونه ای باشد که به صورت نشسته بتوان بهترین منظره را تماشا کرد؛ علت آنست که ژاپنی ها خود را بسیار نزدیک به طبیعت می بینند.
باغ انگلیسی
باغ های انگلیسی در قدیم برای افراد ثروتمند ساخته می شده و در آنها از خطای چشم در کاشت درختان و ترکیب رنگ ها استفاده می شده است. در باغسازی به سبک انگلیسی، مسیرها پهن طراحی می شوند و به جای پله از رمپ استفاده می شود. گونه های گیاهی مختلف و عدم وجود نظم در کاشت درختان در کنار فضاهای بزرگ چمن کاری شده و گل های رنگارنگ از خصوصیات بارز باغسازی انگلیسی است. همچنین از برکه هایی با شکل هندسی در وسط چمن کاری استفاده می شود و پل های سنگی بر روی رودها طراحی می شود. همچنین جهت روشنایی باغ از چراغ های ایستاده در اطراف آن بهره گرفته می شد. استفاده از پرچین ها و هرس نامنظم گیاهان از خصوصیات باغسازی به شیوه انگلیسی است.
المان های مختلف محوطه ویلا
از المان های مختلف در محوطه ویلا می توان به فضای پخت و پز، مسیرهای پیاده و استخر و جکوزی اشاره نماییم که در ادامه بیشتر در این باره خواهیم گفت.
فضای پخت و پز
بخشی از محوطه ویلا را می توان با سنگفرشی خاص از سایر بخش ها مجزا نمود و با مبلمان فضای باز تجهیز نمود. این مبلمان می تواند خریداری شود و یا ساخته شود و ثابت باشد. صرف غذا در فضای باز در کنار یک کباب پز لذتی متفاوت است که در زندگی شهری کمتر اتفاق می افتد. وسیله پخت و پز می تواند یک منقل ساده و جمع و جور باشد یا حتی یک باربیکیوی مجهز با تمام امکانات. بهتر است این فضا سایبان موقت یا دائم داشته باشد تا از باران و تابش آفتاب در امان باشید. پوشش گیاهی اطراف این فضا اهمیت ویژه ای دارد؛ چرا که هم نیاز به سایه اندازی دارد و هم آن که به علت مکث در فضا بیشتر در معرض دید افراد است.
مسیرهای پیاده
یکی از المان های مهم در یک محوطه ویلای اصولی و مهندسی ساز، مجزا کردن مسیرهای سواره و مسیر پیاده رو است که معمولا سنگفرشی متفاوت دارد یا با سنگریزه پر شده است. سنگفرش ها می توانند با چمن ترکیب شوند و جلوه خوبی به مسیرهای ویلای شما ببخشند. این پیاده رو شما را به ساختمان اصلی راهنمایی می کند و همچنین به سایر المان های فرعی محوطه نیز دسترسی دارد. در کنار این مسیر می توان گیاهان و بوته های رنگی، نور پردازی و در مواردی هم ستون هایی قرار داد تا به تعریف مسیر کمک کنند. مسیر پیاده المانی است که معمولا نادیده گرفته می شود و آن را به حال خود می گذارند تا پس از طراحی سایر المان ها خود بخود به دست آید که کار کاملا اشتباهی است. طراحی مسیرهای مختلف محوطه امر پرهزینه و زمانبری نیست، اما تاثیر شگرفی بر زیبایی و جذابیت محوطه ویلای شما خواهد گذاشت. مسیرهای پیاده در محوطه ویلا ارتباط تنگاتنگی با طراحی المان های محوطه و علی الخصوص باغچه ها دارند و علاوه بر آن که بر طراحی آنها تاثیر می گذارند، از آنها تاثیر نیز می پذیرند.
استخر و جکوزی
استخر هم می تواند داخل ساختمان طراحی شود و هم خارج از آن و یکی از المان هایی است که مورد توجه اکثر کارفرماها می باشد. به علت تاسیسات و مسائل عایقکاری و فضاهای جانبی، راحت تر و کم هزینه تر است که استخر در محوطه بیرونی ویلا ساخته شود. همچنین استفاده از هوای آزاد و مناظر طبیعی در حین شنا کردن یا ریلکس کردن در استخر بسیار لذتبخش است و سبب از بین رفتن استرس و تنش های روزانه می شود. فرم و هندسه استخر بستگی به سبک سایر بخش های ویلا دارد و هر چقدر خلاقانه تر و زیباتر باشد، تاثیر بهتری بر زیبایی محوطه خواهد داشت. نورپردازی اصولی اطراف استخر، جلوه زیبایی در شب به آن می دهد و انعکاس نورها در استخر به هنگام شب زیبایی آن را دوچندان می نماید. ساخت استخر و محوطه سازی اطراف آن امری نسبتا هزینه بر است؛ اما در نهایت به قیمت ویلای شما خواهد افزود و ارزش هزینه کردن را دارد.
فضای سبز و بافت گیاهی محوطه ویلا
یکی از مهم ترین بخش های محوطه سازی ویلا، طراحی فضای سبز آنست که تاثیر زیادی بر زیبایی و کاربردی بودن محوطه خواهد گذاشت. درختان و گیاهانی که در محوطه ویلا کاشته می شوند، هم می توانند تزیینی باشند و هم می توانند درختان میوه و بوته سبزیجات و نیز می توانند تلفیقی از این دو باشند. نکته بسیار مهم در انتخاب گیاهان محوطه ویلا در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و آب و هوای منطقه است و این که هر گیاهی شرایط پرورش متفاوتی را می طلبد. فضاهایی که مناسب کاشت گیاهان است عبارتند از اطراف مسیرهای پیاده جهت تعریف مسیر و ایجاد دعوت کنندگی، اطراف آلاچیق و فضای نشستن جهت تلطیف فضا و ایجاد سایه، تراس ها، روف گاردن و دیوارهای سبز در فضاهای مختلف بسته به طراحی محوطه.
بهتر است در نزدیکی استخر درخت کاشته نشود، چرا که ریختن برگ یا میوه از آن در آب استخر، نیاز به نظافت را بیشتر می نماید. نکته ضروری دیگر که باید بدان توجه کرد اینست که در جانمایی درختان لازم است که فضای مورد نیاز جهت رشد آتی آنها در نظر گرفته شود. همچنین شرایط آبرسانی و آبیاری گیاهان نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. برای مثال چمن گیاهی پرآب است و مناسب مناطقی که با کمبود آب مواجهند نیست. اولویت با کاشت گیاهان بومی همان منطقه است.
نورپردازی محوطه ویلا
نورپردازی مناسب و اصولی محوطه ویلا، نقش مهمی در زیباسازی محوطه ویلای شما و تولید روشنایی مطلوب دارد. اینکه از چه نوع و چه رنگ نورهایی استفاده می شود، بستگی به سبک طراحی فضاها و نیز سلیقه طراح و کارفرما دارد. برای مثال نورپردازی نما در طراحی ویلا مدرن با نورپردازی در ویلا کلاسیک کاملا متفاوت است. مسیرهای سواره و پیاده لازم است که از روشنایی کافی برخوردار باشند و امن گردند. همچنین جهت روشنایی آلاچیق ها، فضاهای نشستن و فضای پخت و پز لازم است تجهیزات لازم در نظر گرفته شود. زمین های بازی و فضای اطراف استخر نیز باید به حد کافی روشن باشند تا در طول شب نیز بتوان از آنها استفاده کرد؛ لازم به ذکر است که انعکاس نورها در استخر سبب زیبایی هر چه بیشتر محوطه نیز می شود. نورپردازی پله ها و اختلاف سطح ها نیز از بخش های ضروری نورپردازی به شمار می رود. المان های زینتی و آبنماها با نورپردازی در شب جلوه چشمگیر خود را حفظ می کنند.
مراحل اجرای محوطه سازی ویلا
- آماده سازی محوطه، تسطیح، خاکریزی و خاکبرداری های لازم
- بررسی راه های ارتباطی سواره و پیاده و خیابان کشی های لازم
- بررسی شبکه های آب و فاضلاب
- اجرای شبکه آبیاری و آبرسانی محوطه
- ساماندهی برق و گاز محوطه و در نهایت ایجاد فضای سبز محوطه
قیمت طراحی محوطه ویلا
یکی از مهم ترین مباحث مطرح در طراحی و ساخت و ساز که در بسیاری موارد هم تبدیل به محدودیت می شود، بحث هزینه ها و مدیریت مالی پروژه است. طراح باید بتواند ضمن در نظر گرفتن محدودیت های مالی، مناسب ترین طرح که با بودجه کارفرما همخوانی داشته باشد را خلق نماید. در یک طراحی خوب و تخصصی، هر چقدر مبلغ بیشتری را به تامین منابع پروژه خود اختصاص دهید، در آینده نیاز به تعمیرات و هزینه های کمتری خواهید داشت. جهت اطلاع از هزینه طراحی محوطه ویلا به مقاله لیست قیمت طراحی ویلا 1402 مراجعه نمایید.
سوالات پرتکرار پیرامون طراحی محوطه ویلا
- عناصر مهم در محوطه سازی ویلا کدامند؟ مسیرهای پیاده و سواره، فضای سبز و دیوارهای سبز، آلاچیق، پرگولا و فضای نشستن، باربیکیو، استخر و آبنما، ادوات روشنایی
- آیا سبک ویلا سازی بر روی هزینه ساخت محوطه تاثیرگذار است؟ بله، ساخت محوطه ویلا باید با سبک ساختمان ویلا همخوانی داشته باشد و در هر سبکی از عناصر و المان های همان سبک استفاده نمود و بدیهی است که هزینه ها در سبک های مختلف متفاوت است.